SPRİNKLER SULU SÖNDÜRME SİSTEMLERİ


 
Sprinkler sulu söndürme sistemleri, otomatik yangın söndürme sistemleridir. A ve C sınıfı yangınlarında kullanılabilen sprinkler söndürme sistemleri başlayan yangını genişlemeden ve kontrolden çıkmadan önce algılar, haber verir ve söndürür. Normal olarak her bir sprinkler tıkalıdır ve belirli bir sıcaklığa ulaştığı zaman açılır. Tıkamanın önemli bir aparatı cam tüptür. İçinde bulunan sıvı yangından çıkan ısıyla genleşir. Sağlam cam tüp ancak maksimum ortam sıcaklığına göre yangın sonucu 30C arttığında patlar. Bunun ardından boru şebekesi içindeki basınçlı su reflektör ile yangın üzerine ani şekilde boşaltılır. Eş zamanlı olarak borular içerisinde oluşan akış sistemin bağlı olduğu alarm sistemini tetikler. Korunan hacim içindeki yanıcı madde / yangın yükü, yükseklikler, donma riski olup olmadığı, risk sınıfı ve buna göre planlanan debi, boru montaj güzergahları, deprem bölgesi olup olmaması, vb. gibi hususlar göz önüne alınarak sprinkler sisteminin nasıl çalışacağı ve buna göre de hangi sprinklerin seçileceği ve sprinklerin patlama ısısı tespit edilir.

SPRINKLER


 

 
Herhangi bir sprinklerin koruma alanı 9m2 den 21m2 ye kadar değişebilmektedir. Sprinkler çeşidi, uygulama yerine göre seçilmektedir. Çünkü çeşitli riskler ve mimarinin getirdiği bazı durumlar nedeniyle bazı özel çözümler gerekebilir. Bu nedenlerden ötürü geniş bir sprinkler yelpazesi bulunmaktadır. Sıcaklık aralıklarının değişmesi, cevap verme duyarlılıklarına, su akış karakteristiklerine, sprey özelliklerine, ayrıca malzeme ve işçiliğe göre de sınıflandırılabilmektedir.

 

 

ISLAK BORULU SPRİNKLER SİSTEMLERİ

Islak boru sistemleri sprinkler sistemlerinin en yaygın tipidir. Islak borulu sprinkler sisteminde borular, sürekli olarak basınçlı su ile dolu durumda tutulur. Yağmurlama başlıklarının açılmasıyla doğrudan boru içerisinde bulunan su, yangına müdahale eder. Hatlarda sürekli su bulunduğu için mahal sıcaklığının 95°C’yi geçmediği yerlerde uygulanır. Donma riski bulunan mahallerde ise sistemin antifriz sistemi veya elektrikli izlemeli ısıtıcı kablo sistemi gibi uygulamalarla donmaya karşı korunması sağlanmalıdır. Sistemde su akışı olduğunda; ıslak alarm vanası üzerindeki alarm basınç anahtarı ve/veya akış anahtarları aracılığı ile tesisin veya binanın merkezi otomasyon sistemine bilgi iletilebilmektedir. Islak borulu sprinkler sistemlerinde, otomatik sprinklerin bir su kaynağına bağlı bulunan ve içinde su bulunan boru sistemlerine montajı yapılır. Bu sistemlerde yangın sebebiyle oluşan ısının etkisiyle sprinkler açılır ve su yanan maddelerin üzerine boşalır. Herhangi bir sprinklerin yangından oluşan ısının etkisi ile suyu harekete geçirmesi sistemi çalıştırır. Serbest kalan su sprinklerdeki yansıtıcıya çarparak dağılır ve yangın mahalline suyun yağmurlama şeklinde boşalması sağlanır.

KURU BORULU SPRİNKLER SİSTEMLERİ

Kuru borulu sprinkler sistemleri borularda basınçlı su yerine basınçlı hava veya azotun bulunduğu sistemlerdir. Kuru boru sistemi özellikle donma tehlikesi olan yerler için tasarlanmıştır. Ancak kuru boru sisteminin girişindeki vana kısmı ısıtılan mahallere konulmalıdır. Sistemde su akışı olduğunda; sistem kuru alarm vanası ve/veya akış anahtarları aracılığı ile tesisin veya binanın merkezi otomasyon sistemine bilgi iletebilmektedir. Genel olarak dikey tip (upright tip) yağmurlama başlıkları ile kullanılmaktadır. Kuru borulu sistemlerde boru şebekesi su yerine su kaynağı ve boru şebekesi arasındaki vanayı kapalı tutacak düzeyde basınçlı hava ya da nitrojen gazı ile doldurulur. Hava basıncı şebeke girişine yerleştirilen bir vana ile otomatik olarak kontrol edilir. Yangından açığa çıkan ısı herhangi bir sprinkleri aktif duruma getirdiğinde, boru şebekesindeki basınç hızla düşecektir. Bu basınç azalması kuru boru şebekesi girişindeki vananın açılmasına neden olacak, böylece borular su ile dolacak ve açık bulunan sprinklerden su yangın mahalline boşalacaktır.

 

 

DELUGE SPRİNKLER SİSTEMLERİ

Deluge sprinkler sistemleri hızlı bir şekilde genişleyen yangınların kontrol altına alınmasında ve kısa sürede bol miktarda suyun gereksinim duyulduğu mahallerde kullanılırlar. Deluge sprinkler sistemlerinin yapısı ıslak ve kuru borulu sistemlere benzer fakat bu sistemlerden başlıca iki yönden farklıdır:
            a) Standart sprinkler kullanılır, fakat hepsi açıktır. Boru şebekesi girişindeki kontrol vanası açıldığında sistem çalışır.
            b) Kontrol vanası normal durumda kapalı tutulur. Vana ayrı bir yangın algılama sistemi vasıtasıyla harekete geçerek açılır.

BASKIN ALARM SİSTEMİ

Baskın alarm vanalı sistemlerde; borularda su ve hava bulunmamaktadır. Yağmurlama başlıklarının cam tüpleri mevcut değildir. Vanalar; hidrolik, pnömatik ve elektriksel trimler vasıtasıyla tetiklenir. Bunu takiben baskın vana açılır, vanaya bağlı tüm yağmurlama başlıklarından mahalle su boşalır. Sistemde su akışı olduğunda; sistem kuru alarm vanası ve/veya akış anahtarları aracılığı ile tesisin veya binanın merkezi otomasyon sistemine bilgi iletebilmektedir. Dikey ve düşey tip (upright ve pendent tip) yağmurlama başlıkları ile kullanılabilir.

ÖN-TEPKİMELİ (PREACTION) KURU BORULU SPRİNKLER SİSTEMLERİ

Kuru sisteme göre çalışır. Sprinkler ve yangın algılama sisteminden oluşur. Ön tepkimeli sprinkler sistemlerinde de; borularda basınçlı su yerine basınçlı hava veya azot bulunmaktadır. Yağmurlama başlığının açılmasının ardından öncelikle borularda bulunan basınçlı hava veya azot boşalır. Fakat suyun akması için yağmurlama başlıklarının patlamasından başka yangın algılama sisteminin alarm bilgisinin doğrulamasının gerektiği sistemlerdir. Yangın algılamasının çok hızlı yapılması gereken ve suyun ortama vereceği zararların asgari düzeye indirilmesi gerekli olan bilgisayar odaları, müzeler, kütüphaneler, tarihi binalar v.b. tesislerde kullanılır. Sistemde su akışı olduğunda; Ön tepkimeli vana ve/veya akış anahtarları aracılığı ile tesisin veya binanın merkezi otomasyon sistemine bilgi iletebilmektedir. Ön tepkimeli sprinkler sistemleri iki ana grupta incelenmektedir.
            a) Tek kilitlemeli ön tepkili sprinkler sistemi
            b) Çift kilitlemeli ön tepkili sprinkler sistemi

 

ÖZELLİKLERİ VE FAYDALARI

  • Yangın algılama ve söndürme sistemlerini bir arada sunabilir.
  • Yalnızca söndürülmesi gereken alanlarda yağmurlama başlığı açılarak, yangını yayılmadan kaynağında söndürebilir.
  • Yangının ardından çok hızlı bir biçimde yeniden kullanıma hazır hale getirilebilir.
  • Geniş bir yelpazede esnek çözümler sunar.

UYGULAMA ALANLARI

  • Endüstriyel binalar ve üretim binaları
  • Lojistik merkezleri ve depolar
  • Alışveriş merkezleri ve sergi salonları
  • Hastaneler ve bakım evleri
  • Yüksek binalar ve bürolar
  • Yeraltı otoparkları
  • Havaalanları
  • Oteller

SPRİNKLER SİSTEMİ EKİPMANLARI

  • Islak Alarm Vanaları ve Aksesuarlar,
  • Kuru Tip Alarm Vanaları ve Aksesuarları,
  • Deluge Alarm Vanaları ve Aksesuarları,
  • OS&Y Vanalar,
  • Kelebek Vanalar,
  • Akış Monitor Switchleri,
  • Vana Açık Kapalı Monitor Switch’leri,
  • Check Vanalar,
  • İtfaiye Bağlantı Ağızları,
  • Test ve Drenaj Vanaları,
  • Debi Ölçer Cihazlar,
  • Flow Metre Cihazları,
  • Basınç Anahtarları,
  • Küresel Vanalar,
  • Gate Vanalar.
 
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te sprinkler sistemleri ile korunması gereken binalar aşağıdaki madde ile belirlenmiştir:
Madde 96: Aşağıda belirtilen yerler tam veya kısmi otomatik sprinkler sistemi ile korunmak zorundadır.
            a) Büro ve konut haricindeki bütün yüksek binalar,
            b) Yapı yüksekliği 30,50 m’den fazla olan büro binaları.
            c) Yapı yüksekliği 51,50 m’yi geçen apartmanlar.
            d) Araç kapasitesi 20’den fazla olan veya birden fazla bodrum katı kullanan kapalı otoparklarda.
            e) Yatak sayısı 200’ü geçen otel, pansiyon ve misafirhanelerde.
            f) Toplam kullanım alanı 2000 m2 nin üzerinde olan katlı mağazalar, alışveriş, ticaret, eğlence ve toplanma yerleri otomatik sprinkler sistemi ile korunacaktır.